Cựu Thủ tướng Sun Yun-suan - Tôn Vận Tuyền (1913 – 2006) từng là một ngôi sao chính trị của Đài Loan (Trung Quốc). Ông giữ chức Bộ trưởng Kinh tế trong suốt 9 năm (1969 – 1978). Năm 1978 ông được bầu làm Thủ tướng.
Những năm Tôn Vận Tuyền hoạt động chính trị cũng chính là thời điểm Đài Loan chuyển mình mạnh mẽ, trở thành một trong những “con rồng” của châu Á. Khi ấy, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Đài Loan chỉ đứng sau Nhật Bản tại châu Á.
Ông có một gia đình hạnh phúc với 4 người con đều học rộng tài cao, công thành danh toại. Con gái cả Sun Lu-hsi, Tiến sĩ ngành công nghệ thực phẩm Đại học Brooklyn (Mỹ), Giáo sư đặc biệt của Viện nghiên cứu khoa học công nghệ thực phẩm Đại học Quốc lập Đài Loan.
Con gái thứ Sun Lu-jun, lấy chồng Canada, làm việc về tài chính ở nước Anh. Con trai cả Sun Yi-he, tiến sĩ Đại học Princeton, kĩ sư trưởng công ty Alstom Power nổi tiếng.
Con trai út Sun Yi-hong, tiến sĩ Đại học Berkeley, chuyên ngành xây dựng cơ bản. Không một ai trong số họ theo nghiệp chính trị của cha mà đều tự đi trên đôi bàn chân của mình.
Nhấn để phóng to ảnh
Ông Tôn Vận Tuyền và vợ lúc sinh thời (Ảnh: Magudn).
Người cha chính khách với những kinh nghiệm chính trường và trường đời đã dạy cho các con tầm nhìn, tư duy sâu sắc. Đọc bức thư dưới đây, có lẽ bạn sẽ hiểu được nhiều điều và phần nào lý do con trai của cựu Thủ tướng Đài Loan đều nên người, thành đạt như vậy:
“Con trai yêu quý!
Cuộc sống luôn có cả phúc lành lẫn tai họa. Không ai biết mình có thể sống được bao lâu. Có những điều nói ngay bây giờ sẽ tốt hơn để lại về sau.
Là cha của con, nếu ta không nói ra những điều này, sẽ không ai nói với con cả. Đây là những bài học đúc kết của cha từ nhiều năm trải nghiệm, qua những thất bại, đắng cay trong bôn ba cuộc đời. Cha hy vọng con sẽ không lặp lại những sai lầm ta từng mắc:
Trên đường đời, con sẽ gặp những người đối xử tệ với mình. Đừng bận tâm. Không ai có bổn phận phải đối xử tốt với con, trừ cha mẹ. Hãy trân trọng và biết ơn những người đối xử tử tế với con nhưng cũng hãy đề phòng. Họ đối tốt với con có thể vì mục đích nào đó. Đừng vội kết luận một người là tốt đơn giản chỉ vì họ ưu ái con.
Không ai là không thể thay thế. Không thứ gì trên thế giới này khiến con phải bám chặt lấy hay cố sở hữu bằng mọi giá. Nếu con hiểu điều này, thì về sau dù mất đi bất cứ điều gì trong đời, con vẫn có thể đứng vững.
Cuộc đời rất ngắn. Đừng phí thời gian và vào những người, việc không cần thiết. Sau này con sẽ nhận ra rằng mình đã lãng phí tất cả những ngày tháng qua.
Nhận ra điều này càng sớm, con càng tận hưởng được cuộc sống nhiều hơn. Hãy luôn trân trọng và tận hưởng cuộc sống. Điều đó tốt hơn nhiều so với việc cố gắng kéo dài tuổi thọ.
Không có gì trên thế giới là mãi mãi, kể cả tình yêu. Tình cảm có thể thay đổi theo thời gian. Nếu một ngày nào đó con mất đi người mình từng yêu tha thiết, hãy nhẫn nại. Đừng cố níu kéo những gì đã mất hay phóng đại cảm xúc của mình. Thời gian sẽ làm dịu nỗi đau. Thời gian sẽ hàn gắn tất cả.
Không phải tất cả những người thành công đều học hành đến nơi đến chốn nhưng điều này không có nghĩa là con có thể bỏ bê việc học của mình. Kiến thức con có được là tài sản lớn nhất của con. Con có thể từ tay trắng làm nên tất cả, biến không thành có. Con không thể làm được những điều này nếu không có kiến thức, kỹ năng. Hãy nhớ kỹ.
Ta không mong đợi con sẽ chăm lo cho ta lúc về già. Cũng như vậy, cha không có trách nhiệm phải bao bọc con khi con đã trưởng thành. Nhiệm vụ của ta đã hoàn thành khi con lớn lên và trở thành một người độc lập. Con có thể đi xe bus hay lái xe Benz đắt tiền. Tương tự, con có thể ăn mì gói hay bào ngư. Tất cả đều là lựa chọn của chính con.
Con có thể hứa hẹn với mọi người nhưng không được phép yêu cầu họ cam kết với con. Con có thể đối xử tốt với người ta nhưng đừng hy vọng họ đáp lại. Con đối xử với họ thế nào không có nghĩa là họ có bổn phận phải đáp lại con như thế. Nếu không thể nhìn thấu điều này, về sau con sẽ chỉ có chuốc lấy đau khổ, thất vọng mà thôi!
Có người mua vé số suốt nhiều năm nhưng cuối cùng vẫn trắng tay, nghèo đói. Để thành công, con đều phải nỗ lực hết mình. Trên thế giới này không có gì là miễn phí.
Chúng ta ở bên nhau như một gia đình chỉ trong cuộc đời này thôi, dù con có thích hay không. Vì thế, hãy trân trọng và nâng niu giây phút ta được bên nhau. Dù muốn hay không, chúng ta sẽ không thể gặp nhau ở kiếp sau.
Cuối cùng, cha muốn muốn nói với con: Hãy đền đáp lòng tốt của cha mẹ, chăm sóc cho sức khỏe của chính mình. Ăn uống điều độ, trò chuyện ôn hòa. Trẻ nhỏ cần được dạy bảo. Các mối quan hệ cần phải nuôi dưỡng, sống hướng tới sự hoàn thiện”.
Nhiều năm qua đi, bức thư này của ông vẫn được hàng trăm nghìn người truyền tay nhau đọc và suy ngẫm. Những đứa con, những người trẻ tìm thấy ở đây đạo nghĩa làm người. Còn các bậc cha mẹ cũng có một bài học không thể sinh động hơn về nghệ thuật giáo dưỡng con cái.
Bức thư không chỉ là những lời dặn dò rút từ gan ruột của một người cha gửi đến con trai mà còn chứ đựng những bài học quý giá về cuộc sống dành cho tất cả mọi người.
-----------------------
Cựu Thủ tướng Tôn Vận Tuyền, sinh năm 1913, được coi là một trong những kiến trúc sư trưởng của "phép lạ kinh tế" của Đài Loan (TQ) khi giúp Đài Loan để trở thành một trong những con hổ Đông Á.
Trong nhiệm kỳ Thủ tướng của ông, các dự án cơ sở hạ tầng đồ sộ như sân bay Chiang Kai-shek International, Nhà máy điện hạt nhân số 1, và đường cao tốc quốc gia Sun Yat-sen... đã được hoàn thành. Ông đã đấu tranh thành lập các ngành công nghiệp công nghệ cao mà sau này sẽ trở thành nền tảng của nền kinh tế Đài Loan.
Ông qua đời tháng 2/2006, thọ 92 tuổi, hiện ở Đài Loan có Nhà tưởng niệm và Quỹ học bổng học thuật mang tên ông. Toàn thể người dân Đài Loan đều kính trọng tài năng, đức độ và những cống hiến của ông dành cho quê hương.